天美传媒

Pehchnogaeth

Sefydlwyd Gweithfeydd Haearn Sirhowy yn 1778.听 Rhwng 1794 a 1818, cawsant eu gweithredu gan William Borrow, y Parch Matthew Monkhouse a Richard Fothergill.听 Yn 1818 daeth y gweithfeydd i feddiant James Harford o Harford, Partridge and Co. o Lynebwy ac o鈥檙 dyddiad hwn ymlaen, cawsant eu gweithredu fel rhan o Weithfeydd Haearn Glynebwy yn y cwm i鈥檙 dwyrain. Roedd Sirhowy yn darparu haearn crai i Lynebwy ac yno roedd yn cael ei droi鈥檔 haearn gyrru ac, o ddiwedd y 19eg ganrif ymlaen, yn ddur.

Mwynhewch daith fideo isod:

贵蹿飞谤苍别蝉颈听

Here at Sirhowy we have some of the few remains of this early iron-making empire. To furnace at the southern end of the site is one of the oldest, but, by 1899, it had been converted into a limekiln.

Dyfeisiadau Newydd

Yn 1844, pan brynodd Abraham Darby & Co y ddau waith, roedd pum ffwrnes yn Sirhowy. Daeth cyfres o ddyfeisiadau newydd yn sgil hyn, y pwysicaf oedd perffeithio tynfa gynnes gan George Parry o Lynebwy yn 1850. Trwy ddefnyddio cloch a ch么n fe gaeodd top y ffwrnes a oedd ar agor yn flaenorol. Bellach roedd modd pibo鈥檙 nwyon cynnes i lawr a鈥檜 defnyddio i gynhesu鈥檙 dynfa yn y ffyrnau chwythu cynnes.

础诲濒耻苍颈补诲补耻听

Mae adluniad 1877 yn adlewyrchu鈥檙 newidiadau hyn. Cafodd dwy ffwrnes a oedd yn sefyll o flaen y ddau bwa llai eu disodli gan un ffwrnes enfawr a oedd yn sefyll uwchben wal gyfredol y ffwrnes. Roedd rhaid adeiladu tyniad niwmatig arbennig i lwytho鈥檙 deunyddiau crai i dop y ffwrnes. Roedd agoriad mawr si芒p cylch sy鈥檔 gallu cael ei weld yn nhop y bwa canol yn dal y ffynnon haearn bwrw ar gyfer hyn.

础谤迟丑听

Gellir gweld yr 鈥榓rth' o鈥檙 ffwrnes o flaen y bwa. Roedd hwn yn gymysgedd o haearn, golosg heb ei losgi, bric a slag a gasglodd ar waelod y ffwrnes ac roedd rhaid cael gwared arno o bryd i鈥檞 gilydd.

Roedd y nwyon gwastraff yn dod o gefn y ffwrnesi trwy pibau haearn bwrw i鈥檞 llosgi yn y ffyrnau. Roedd ychydig o lo hefyd yn cael ei ddefnyddio. O fewn y bw芒u mae鈥檙 bibell chwythu, a thrwy hwn roedd prif bibell haearn bwrw yn dod ag aer o鈥檙 injans chwythu stem i鈥檙 ffyrnau chwythu cynnes. Yna roedd yr aer cynnes o鈥檙 rhain yn rhedeg i鈥檙 ffwrnesi.

Mae adluniad 1877 yn dangos y meysydd ymgynnull ar gyfer y deunyddiau crai y tu 么l i鈥檙 ffwrnesi. Daeth golosg o鈥檙 ffyrnau golosg, mwyn haearn o鈥檙 odynau calchynnu (ble roedd y mwyn yn cael ei rostio i gael gwared ar rai o鈥檙 amhureddau) a鈥檙 calchfaen o Chwareli Trefil i鈥檙 gogledd. Roedd y deunyddiau crai yn cael eu gollwng i mewn i finiau gyda鈥檙 deunyddiau crai parod yn cael eu tynnu allan a鈥檜 gwthio mewn whilberi llwytho i鈥檞 gollwng i mewn i dop y ffwrnesi. Ar 么l tua 12 awr, roedd y llwyth wedi cael ei leihau i haearn tawdd a slag i gael eu tapio i agoriad y ffwrnais a鈥檙 redeg i mewn i welyau moch neu dybiau slag haearn.

骋辞濒辞蝉驳听

Erbyn 1877 roedd y swm o haearn a fwriwyd yn fwy nag y gellid ei roi yn y tai bwrw a chawsant eu dymchwel yn rhannol. Hyd yn oed ar 么l i wneud haearn ddod i ben yn Sirhowy tua 1883 fe barhaodd i gynhyrchu golosg ar gyfer Glynebwy tan iddo gau yn 1905.

Mae鈥檙 safle鈥檔 heneb restredig o bwysigrwydd cenedlaethol.