天美传媒

Sut mae’r broses yn newid

Mae鈥檙 system Anghenion Addysgol Arbennig yn newid

Mae Llywodraeth Cymru yn newid y ffordd y caiff plant a phobl ifanc gydag anghenion addysgol arbennig (AAA) eu cefnogi. Mae鈥檙 system newydd yn diffinio AAA fel Anghenion Dysgu Ychwanegol (AAA). Mae sawl rheswm pam fod y gyfraith yn newid, ond y prif un yw symleiddio鈥檙 broses a鈥檌 gwneud yn fwy tryloyw i bawb sy鈥檔 gysylltiedig.

Bydd y gyfraith newydd ar gyfer cefnogi plant a phobl ifanc sydd ag ADY yn cyflwyno nifer o brif newidiadau yn cynnwys:

  • dod 芒鈥檙 holl systemau presennol ynghyd mewn un system newydd sengl ar gyfer ADY;
  • canolbwyntio ar y dysgwr;
  • rhoi鈥檙 un hawliau i ddysgwyr faint bynnag eu oed neu ym mha bynnag leoliad y maent;
  • gwella pontio rhwng lleoliadau;
  • cynnig darpariaeth Gymraeg lle mae angen hynny; a
  • bod yn system deg a thryloyw i bawb.

Mae鈥檙 newidiadau hyn yn golygu y bydd plant, rhieni/gofalwyr a phobl ifanc yn:

  • cael mynediad yn gynharach i鈥檙 cymorth maent ei angen;
  • cymryd mwy o ran wrth wneud penderfyniadau am y cymorth maent ei angen;
  • medru canfod gwybodaeth yn rhwyddach; a
  • cael eu cefnogi os anghytunant gyda phenderfyniadau.

Gall plant a phobl ifanc sydd ag anghenon dysgu ychwanegol gael y cymorth hwn am fwy o amser. Nid yw鈥檙 system newydd yn rhoi hawl awtomatig i bob person gyda ADY i gael addysg barhaus hyd at 25 oed, ond gall rhai pobl ifanc gael y cymorth hwn nes byddant yn 25 oed os oes ganddynt angen rhesymol am addysg a/neu hyfforddiant.

Sut fydd hyn yn digwydd?

Bydd dull gweithredu mewn camau i鈥檙 newidiadau hyn dros 4听产濒测苍别诲诲.

Mae hyn yn golygu y bydd dwy system yn gweithredu o fis Medi 2021-2025, y system ADY newydd a鈥檙 system AAA bresennol. (Ni chaiff plant a phobl ifanc sydd yn cael darpariaeth addysgol arbennig ar hyn o bryd drwy Ddatganiad AAA a鈥檙 rhai nad ydynt mewn unrhyw fath o addysg 么l-16 eu cynnwys ym mlwyddyn gyntaf y dull gweithredu mewn camau. Bydd canllawiau ar gyfer rhieni a gofalwyr am y dull gweithredu ar gyfer y plant a鈥檙 bobl ifanc eu hunain ar gael cyn gynted ag sydd modd. Bydd manylion pellach ar sut y bydd y system yn gweithio ar gyfer cefnogi pobl ifanc mewn addysg 么l-16 hefyd).

Am 4 blynedd bydd pob awdurdod lleol, lleoliad Blynyddoedd Cynnar, ysgol a lleoliad Addysg Bellach (e.e. Coleg 脭l-16) yn gweithio鈥檔 galed gyda phlant a鈥檜 teuluoedd, pobl ifanc a gweithwyr proffesiynol eraill i sicrhau fod pawb yn deall y newidiadau.

Bydd gan deuluoedd fynediad i wybodaeth, cyngor a chymorth di-duedd. Mae hyn yn statudol sy鈥檔 golygu ei bod yn ofyniad cyfreithiol i鈥檞 darparu.

Mae鈥檔 rhaid i bob awdurdod lleol yng Nghymru fod 芒 threfniadau ar gyfer rhoi gwybodaeth, cyngor a chymorth diduedd i blant, pobl ifanc a鈥檜 teuluoedd. Yn yr awdurdod lleol hwn caiff y gwasanaeth hwn ei ddarparu gan SNAP Cymru.听

Yr hyn a ddarperir gan Ddeddf Anghenion Datblygu Ychwanegol 2018 a鈥檙 Cod Anghenion Datblygu Ychwanegol 2021 newydd

Gallwch ganfod mwy am raglen trawsnewid ADY ac arweiniad ar y system AAA yma yn cynnwys听听a chanllaw rhaglen trawsnewid ADY.

Beth sy鈥檔 digwydd nawr?

Gallai plant a phobl ifanc sydd ag AAA neu anawsterau dysgu/anableddau fod 芒:

  • chynllun addysg unigol;
  • datganiad; neu
  • cynllun dysgu a sgiliau.

Beth fydd yn newid?

Bydd llawer o鈥檙 plant a phobl ifanc hyn yn parhau i gael eu hanghenion wedi eu diwallu drwy arfer ansawdd uchel yn yr ystafell ddosbarth. Bydd ychydig o blant a phobl ifanc sydd ag anhawster dysgu neu anabledd sy鈥檔 galw am ddarpariaeth dysgu ychwanegol. Mae hon yn ddarpariaeth sy鈥檔 ychwanegol neu鈥檔 wahanol i鈥檙 hyn sydd ar gael yn gyffredinol ar gyfer plant a phobl ifanc eraill o鈥檙 un oedran. Bydd gan y plant a phobl ifanc hyn gynllun datblygu unigol.

Beth yw cynllun datblygu unigol?

Caiff cynllun datblygu unigol ei greu drwy gydweithio gyda鈥檙 plentyn a rhiant/gofalwr neu berson ifanc mewn partneriaeth gydag asiantaethau ehangach a all fod yn ymwneud tebyg i weithwyr proffesiynol iechyd a gofal cymdeithasol.

Bydd y cynllun datblygu unigol yn dweud yr hyn sydd angen i鈥檙 plentyn neu berson ifanc ei ddysgu, gan nodi:

  • yr hyn sy鈥檔 bwysig iddynt ac ar eu cyfer,
  • disgrifiad o鈥檜 hanghenon dysgu, a
  • beth gaiff ei wneud er mwyn iddynt gael eu cefnogi鈥檔 iawn yn yr ysgol neu goleg a鈥檙 ddarpariaeth dysgu ychwanegol sydd ei hangen i ddiwallu eu hanghenion dysgu ychwanegol.

Caiff y cynllun ei adolygu bob deuddeg mis neu鈥檔 gynharach os oes angen.

Gal ysgolion, colegau neu鈥檙 awdurdod lleol greu a goruchwylio (cynnal) Cynllun Datblygu Unigol, ond pwy bynnag sy鈥檔 cynnal y cynllun, mae鈥檔 dal i fod yn ddogfen gyfreithiol felly mae鈥檔 ofyniad cyfreithiol fod y ddarpariaeth a gynhwysir ynddi yn cael ei chyflawni. Dros y tair blynedd nesaf bydd Cynlluniau Datblygu Unigol yn disodli鈥檙 holl gynlluniau sydd gennym yn awr yn cynnwys:

  • Datganiadau Anghenion Addysgol Arbennig;
  • Cynlluniau Addysg Unigol ar gyfer dysgwyr a gaiff eu cefnogi ar hyn o bryd drwy Gweithredu yn y Blynyddoedd Cynnar/Gweithredu gan yr Ysgol neu Gweithredu a Mwy yn y Blynyddoedd Cynnar/Gweithredu a Mwy gan yr Ysgol; a
  • Cynlluniau Dysgu a Sgiliau (ar gyfer dysgwyr 么l-16 yn mynychu coleg).

Y 鈥楧dyletswydd Gwneud Penderfyniad鈥� newydd ar yr ysgol

Pam gaiff ysgol ei hysbysu y gall fod ADY ar blentyn neu berson ifanc yn yr ysgol, mae鈥檔 rhaid iddi benderfynu os oes gan y plentyn neu berson ifanc hynny anghenion dysgu ychwanegol os na:

  • bod Cynllun Datblygu Unigol eisoes yn ei le;
  • y gwnaed penderfyniad eisoes fod ADY gan y plentyn neu berson ifanc ac nad yw eu hanghenion wedi newid; neu
  • yn achos person ifanc, nad ydynt yn cydsynio i鈥檙 penderfyniad.

Ailystyried penderfyniadau

Gall plentyn, rhieni/gofalwyr neu berson ifanc ofyn i鈥檙 awdurdod lleol ailystyried penderfyniad yr ysgol ynghylch ADY y plentyn/person ifanc.

Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 awdurdod lleol wedyn benderfynu os oes ADY ar y plentyn neu berson ifanc ai peidio. Pan mae hyn yn digwydd, mae鈥檔 rhaid i鈥檙 awdurdod lleol hysbysu鈥檙 ysgol am y cais a gofyn am fwy o wybodaeth ganddynt. Gall yr awdurdod lleol gadarnhau neu beidio cadarnhau penderfyniad yr ysgol, gall gyfarwyddo鈥檙 ysgol i ysgrifennu Cynllun Datblygu Unigol.

Os yw鈥檙 plentyn neu riant/gofalwr neu berson ifanc yn anhapus gyda鈥檙 Cynllun Datblygu Unigol, gallant ofyn i鈥檙 awdurdod lleol ailystyried y cynllun. Gall yr awdurdod lleol ddiwygio鈥檙 cynllun, dweud wrth yr ysgol i adolygu鈥檙 cynllun neu gadarnhau fod y cynllun yn addas.

Pan fo鈥檙 ysgol yn cynnal y cynllun, gall plentyn, rhiant/gofalwr, berson ifanc neu鈥檙 ysgol ofyn i awdurdod lleol ddod yn gyfrifol am gynnal y cynllun gan yr ysgol.

Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 awdurdod lleol benderfynu p鈥檜n ai i gymryd y cynllun drosodd (os nad yw wedi gwneud penderfyniad blaenorol ac nad yw anghenon y plentyn neu berson ifanc wedi newid yn sylweddol ac nad oes unrhyw wybodaeth newydd i effeithio ar y penderfyniad). Lle mae鈥檙 awdurdod lleol yn penderfynu na fydd yn cymryd y cynllun drosodd, mae鈥檔 rhaid hysbysu鈥檙 plentyn a鈥檙 rhiant/gofalwr neu berson ifanc am hyn mewn ysgrifen.

Beth os oes anghytundeb?

Bydd plant a rhieni/gofalwyr neu bobl ifanc yn ymwneud ag ysgrifennu eu Cynllun Datblygu Unigol. Bydd gweithio yn y ffordd hon yn rhoi cyfleoedd i drafod pryderon a galluogi trin a setlo materion ar gam cynnar.

Gall anghytundeb godi o bryd i鈥檞 gilydd. Bwriedir i鈥檙 system ADY newydd a鈥檙 broses Cynllun Datblygu Unigol a鈥檙 ddyletswydd ar ysgolion ac awdurdodau lleol i ystyried barn, dymuniadau a theimladau鈥檙 plentyn, rhieni neu berson ifanc 听helpu i oresgyn llawer o anghytundebau. Mae鈥檔 hanfodol y caiff problemau eu trin cyn gynted ag sy鈥檔 bosibl ac i blant, rhieni neu ofalwyr a phobl ifanc gael mynediad i wybodaeth, cyngor a chefnogaeth diduedd.

Lle codir pryder am ddarpariaeth iechyd neu ofal cymdeithasol, gall rhieni/gofalwyr neu berson ifanc drafod hyn gyda gweithiwr proffesiynol iechyd neu ofal cymdeithasol. Lle byddai鈥檔 fanteisiol i鈥檙 bwrdd iechyd lleol gymryd rhan wrth osgoi a datrys anghytundeb o fewn addysg, bydd yr awdurdod lleol yn cysylltu 芒鈥檙 Swyddog Arweiniol Clinigol Dynodedig i gael cyngor.

Mae nifer o ffyrdd i blant, rhieni/gofalwyr neu berson ifanc a all helpu problemau neu gamddealltwriaeth yn deillio fel sy鈥檔 dilyn.

Siarad gyda鈥檙 ysgol

Dylech bob amser siarad gyda Chydlynydd Anghenion Dysgu Ychwanegol yr ysgol cyn gynted 芒 bod gennych unrhyw bryderon neu faterion o gonsyrn. Dylech rannu鈥檙 holl wybodaeth sydd gennych am eich plentyn gyda鈥檙 ysgol a gweithwyr proffesiynol eraill sy鈥檔 gysylltiedig. Byddant yn:

  • gwrando a chymryd eich problem o ddifrif;
  • eich cynnwys chi a鈥檆h plentyn ac ystyried eich barn;
  • ymchwilio鈥檙 holl faterion a phryderon; a
  • chasglu gwybodaeth a chynllunio ffordd ymlaen gyda chi.

Swyddogion a enwir o fewn yr awdurdod lleol

Os anghytunwch gyda phenderfyniad ysgol neu awdurdod lleol ar unrhyw beth yn ymwneud 芒 darpariaeth ADY neu leoliad eich plentyn dylech gysylltu 芒 swyddog a enwir yng Ngwasanaeth Cynhwysiant yr awdurdod lleol. Gallant eich helpu i ddeall problemau, casglu gwybodaeth bellach, rhoi cyngor a chymorth ac ailystyried penderfyniadau鈥檙 ysgol. Mae gan bob awdurdod lleol swyddogion a enwir a fydd yn rhoi cyngor a chymorth a gallant helpu drwy ddarparu peth o鈥檙 dilynol:

  • cyngor diduedd ar hawliau鈥檙 plentyn, rhiant plentyn neu berson ifanc sydd angen cymorth;
  • cymorth i ddeall anawsterau a chynllunio ffordd ymlaen gyda鈥檙 holl bobl eraill sy鈥檔 gysylltiedig;
  • cyfarfodydd wyneb yn wyneb i benderfynu beth i鈥檞 wneud nesaf;
  • cymorth i fynychu a chyfrannu at gyfarfodydd yn yr ysgol neu鈥檙 awdurdod lleol; a
  • chymorth parhaus os yw鈥檔 anodd datrys problemau.

Gwybodaeth, Cyngor a Chymorth Annibynnol ar ADY - SNAP Cymru

Gallwch hefyd gysylltu 芒 SNAP Cymru sy鈥檔 rhoi gwybodaeth, cyngor a chymorth diduedd i鈥檆h helpu i:

  • ddatgan eich barn yn hyderus, gwneud penderfyniadau a datblygu perthynas dda gyda gweithwyr proffesiynol;
  • rhoi gwybodaeth glir a syml am eich opsiynau;
  • eich helpu i wneud penderfyniadau gwybodus; ac
  • eich helpu i ddeall cyfraith, hawliau a phrosesau ADY.

Datrys Anghytundeb / Cyfryngu

Weithiau mae鈥檔 anodd dod i gytundeb. Mae SNAP Cymru yn darparu datrysiad anghytundeb annibynnol yn yr ardal hon. Gall y gwasanaeth helpu plant, eu rhieni/gofalwyr, pobl ifanc, ysgolion a鈥檙 awdurdod addysg lleol lle mae anghydfod am benderfyniadau ADY a darpariaeth ADY.

Bydd cyfryngydd profiadol yn cwrdd gyda rhieni/gofalwyr a鈥檙 ysgol neu staff yr awdurdod addysg lleol. Nid yw鈥檙 cyfryngydd yn ochri gyda neb ond bydd yn gwrando ac yn canfod beth fu鈥檔 digwydd. Y nod yw canfod datrysiad sy鈥檔 gweithio ac y gall pawb gytuno ag ef.

Gall plant a rhieni/gofalwyr neu bobl ifanc sydd eisiau gwybod mwy am y gwasanaeth hwn siarad gyda SNAP Cymru ar 0808 801 0608 neu e-bost: DRS@snapcymru.org neu ar gyfer atgyfeirio a mwy o wybodaeth ar: 听DRS听 - https://www.snapcymru.org/mediation/听

Anghytuno gyda darpariaeth Iechyd

Gallwch ddefnyddio鈥檙 broses 鈥淯nioni Pethau鈥� ar gyfer anghytundeb yn gysylltiedig 芒 phenderfyniadau iechyd a darpariaeth na chafodd eu datrys drwy drafodaethau cynharach.

Dolen i broses 鈥淯nioni Pethau鈥� y bwrdd iechyd

Tribiwnlys Addysg Cymru

Mae gennych hawl apelio at Dribiwnlys Addysg Cymru. Mae鈥檙 Tribiwnlys yn annibynnol a bydd yn ystyried ap锚l lle mae anghytundeb gyda phenderfyniadau鈥檙 awdurdod lleol.

Gall plentyn, rhiant, gofalwr neu berson ifanc wneud ap锚l ar y dilynol:

  • adolygu penderfyniad a wnaed gan ysgol os oes gan blentyn/person ifanc ADY;
  • penderfyniad gan awdurdod lleol, yn achos person ifanc, os oes angen paratoi a chadw Cynllun Datblygu Unigol ai peidio;
  • disgrifiad o ADY yr unigolyn;
  • y ddarpariaeth dysgu ychwanegol mewn Cynllun Datblygu Unigol;
  • yr ysgol a enwir yn y cynllun neu os na chaiff ysgol ei henwi;
  • penderfyniad i ddiwygio Cynllun Datblygu Unigol;
  • penderfyniad i beidio cymryd cyfrifoldeb am Gynllun Datblygu Unigol, yn dilyn cais i wneud hynny;
  • penderfyniad i atal neu gadw Cynllun Datblygu Unigol; neu
  • gwrthodiad i benderfynu ar fater.

Os ydych yn penderfynu apelio at y Tribiwnlys Addysg, dylech adael i鈥檙 swyddog a enwyd o fewn yr awdurdod lleol wybod cyn gynted ag sy鈥檔 bosibl a pharhau i drafod eich pryderon. Gall SNAP Cymru eich helpu i barhau i ddatrys eich anghytundeb.

Manylion cyswllt

I gael mwy o wybodaeth gallech gysylltu gydag unrhyw un o鈥檙 cysylltiadau islaw:

  • Y Cydlynydd Anghenion Dysgu ychwanegol yn ysgol/lleoliad eich plentyn. Cysylltwch 芒 swyddfa eich ysgol i ganfod pwy yw Cydlynydd ysgol eich plentyn;
  • Gwasanaeth Gwybodaeth, Cyngor a Chymorth Annibynnol SNAP Cymru Ff么n: 0808 801 0608.
  • Gwasanaeth cynhwysiant eich awdurdod lleol.
  • Tribiwnlys Anghenion Addysgol Arbennig Cymru

Ff么n:听听 0300 025 9800听 E-bost: Tribunal.Enquiries@gov.wales

Os ydych yn anhapus gydag unrhyw beth, dylech roi gwybod beth yw eich barn cyn gynted ag sy鈥檔 bosibl. Dylech siarad yn gyntaf gyda鈥檙 athro dosbarth os ydych yn bryderus am gynnydd eich plentyn yn yr ysgol. Bydd hyn yn rhoi cyfle i drin a datrys materion yn brydlon ac atal problemau rhag gwaethygu.'

Dogfennau Cysylltiedig

听